Myszy są niemal wszędzie: w opuszczonych budynkach, na stacjach metra, niektórzy trzymają je też jako zwierzęta domowe. Gryzonie te znalazły również zastosowanie w nauce. Są bowiem wykorzystywane jako zwierzęta laboratoryjne. Dlaczego właśnie myszy biorą udział w licznych eksperymentach? Badacze wybrali je z prostego powodu. Te maleństwa łatwo skłonić do wykonywania prostych zadań w zamian za na przykład odrobinę jedzenia.

Myszy laboratoryjne zaskoczyły naukowców

Bywa jednak, że myszy postępują wbrew oczekiwaniom naukowców i nie wykonują powierzonych im zdań, takich choćby jak przejście labiryntu lub wciśnięcie konkretnego włącznika. Do tej pory badacze uważali, że wynikało to z nieuwagi zwierząt. Autorzy najnowszych badań opublikowanych na łamach czasopisma „Current Biology” sugerują jednak, że myszy potrafią celowo działać po swojemu.

– Prawdopodobnie myszy mają bogatsze życie wewnętrzne, niż nam się wydaje. To nie tylko maszyny reagujące na bodźce. Mogą mieć swoje strategie działania – komentuje Kishore Kuchibhotla z Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa, autorka badania.

W ramach badania naukowcy nauczyli 13 spragnionych gryzoni obracać kołem w określonym kierunku wyznaczonym przez konkretne dźwięki. Jeden odpowiadał obrotowi koła w prawo, drugi w lewo. Jeśli mysz reagowała we właściwy sposób, dostawała wodę. W przypadku niewłaściwej reakcji nie mogła liczyć na nagrodę.

Intrygujący eksperyment

W tysiącach prób badacze zauważyli kilka wzorców. Z czasem myszy radziły sobie coraz lepiej, co sugerowało, że opanowały powierzone im zadanie. Jednak nawet po osiągnięciu eksperckiego poziomu zdarzały im się błędne interakcje. Niezależnie od odtwarzanego dźwięku kręciły kołem w jednym kierunku.

Aby lepiej to zrozumieć, autorzy badania przestali nagradzać myszy za prawidłowe odpowiedzi. Wówczas gryzonie wróciły do poprawnego reagowania. To z kolei pokazało, że myszy wiedziały, co zrobić, aby dostać nagrodę, a mimo to świadomie z niej rezygnowały.

Korzystając z modelu obliczeniowego, naukowcy ustalili, że myszy wykazują tendencję do dynamicznego wyboru, która według nich jest metodą nauki.

Nauka metodą prób i błędów

– Myszy, co zaskakujące, korzystają z metod wyższego rzędu, aby uczyć się nawet prostych zadań. [...] Może się wydawać, że zwierzę popełnia mnóstwo błędów, ale w trakcie tych błędów tak naprawdę staje się mądrzejsze – tłumaczy Kuchibhotla.

Jak dodaje, ich mysi research ma swoją wartość. W końcu podczas eksperymentów gryzonie nie wiedzą, czego mają się spodziewać. Nie wiedzą, kiedy zmieni się otoczenie lub obowiązujące zasady. Naturalne jest dla nich sprawdzanie różnych możliwości. Z ludzkiej perspektywy takie zachowanie może wydawać się zbędne i czasochłonne. To dlatego, że w odróżnieniu od zwierząt dysponujemy werbalną komunikacją i oczywiście instrukcjami.

Jest jednak za wcześnie, aby jednoznacznie interpretować wyniki badania. Naukowcy biorą pod uwagę różne wyjaśnienia, jak np. to, że myszy od czasu do czasu zmieniały kierunek, w którym kręciły kołem, ponieważ zmęczyły im się przednie łapy. Wątpliwości mają rozwiać kolejne eksperymenty, podczas których naukowcy przyjrzą się aktywności mysich mózgów w trakcie podejmowania decyzji. Co ciekawe, to nie pierwsze doniesienia sugerujące, że w myszach drzemie intelektualny potencjał. Już badania opublikowane w 2021 r. wykazały, że gryzonie te uczą się zaskakująco szybko.

Źródło: Current Biology.

Szukasz więcej fascynujących informacji na temat świata roślin i zwierząt, odkryć archeologicznych i nieskończonego Wszechświata? Zaprenumeruj magazyn „National Geographic Polska". Najnowszą ofertę znajdziesz na tej stronie.